YouTube sanannen dandamali ne na ɗorawa da raba bidiyoyi a yanar gizo, inda mutane za su iya ɗorawa, rabawa har ma da kallon bidiyo. An ƙirƙira shi a cikin shekarar 2005 kuma tun daga lokacin ya zama ɗaya daga cikin mafi girma kuma mafi yawan amfanin dandamalin raba bidiyo a duniya.
Dandalin mallakar kamfanin Google ne kuma ya bunƙasa zuwa wani gagarumin ɓangare na zamantakewa, yana da tasiri ga yadda mutane ke amfani wajen raba bidiyo a intanet.
Tun daga watan Mayun 2019, YouTube ya faɗaɗa damar ɗora bidiyo mai kiyasin tsayin sa’o’i ɗari 500. Dangane da kuɗaɗen shiga daga tallace-tallace da YouTube ya karba, ana hasashen ya sami dalar Amurka biliyan 15 a shekara guda.
Abubuwan da YouTube ya ƙunsa
YouTube ya ƙunshi nau’ikan abubuwa daban-daban waɗanda mutane daga ko’ina cikin duniya suka ƙirƙira kuma suke ɗora su. Ga wasu mahimman abubuwa da ɓangarorin YouTube:
Video
Babban abin da YouTube ya ƙunsa shi ne bidiyo. Mutane za su iya ɗora bidiyo nau’i daban-daban kamar bidiyon kiɗa ko bidiyon koyarwa ko bita ko abubuwan da suka shafi ilimi ko nishaɗi da sauran su.
Channels
Mutane za su iya ƙirƙirar tashoshinsu don tsarawa da wallafa bidiyonsu. Masu tsarin biyan kuɗi za su iya bin waɗannan tashoshi don ci gaba da samun sabbin abubuwa da bidiyoyi daga waɗanda suka fi so a tashoshin.
Subscription
Mutane za su iya biyan kuɗi don kallon tashoshi da suke so, kuma sabbin bidiyoyi daga tashoshin da aka yi rajista suna bayyana a cikin sashen da aka keɓe na masu biyan kuɗi. Wannan yana sauƙaƙa wa masu kallo su ci gaba da kasancewa tare da sabbin bidiyoyi daga waɗanda suka fi so.
Comments & interactions
Masu kallo za su iya nuna sha’awa ga bidiyo ta hanyar yin sharhi, su so bidiyon ko kuma su ƙi shi ko ma su tura shi. Wannan ɓangare na haɓaka fahimtar al’umma da haɗin kai tsakanin masu amfani da dandalin.
Monetization
YouTube yana ba da dama ga masu ƙirƙirar bidiyo don samun kuɗi ta hanyoyi daban-daban, kamar tallace-tallace da membobin tashoshi, Super Chat yayin tarukan kai tsaye.
Trending
Dandalin yana ba da haske game da bidiyo da sauran abubuwa masu tasowa a cikin nau’ikan daban-daban, yana taimaka wa mutane su gano shahararrun abubuwan da suka dace.
YouTube Premium
Mutane za su iya biyan kuɗi domin sauya gurbin asusunsu zuwa Premium YouTube, tsari ne na biyan kuɗi wanda ke ba da damar mallakar asusun tallace-tallace, samun damar amfani da dukkan kayayyakin YouTube.
Analytics
Masu ƙirƙira bidiyoyi suna da damar yin amfani da kayan aikin nazari waɗanda ke ba da haske game da ayyukan bidiyo da tashoshi. Wannan ya haɗa da bayanai kan ra’ayoyi da lokacin kallo da ƙididdigar yawan mabiya da sauran su.
Tarihin kafuwar Youtube
Tsofaffin ma’aikatan kamfanin PayPal uku ne suka kirkiro YouTube: Steve Chen, Chad Hurley, da Jawed Karim. Tunanin samar da dandalin ya samo asali ne a farkon shekara ta 2005 lokacin da mutanen uku suka sami matsala wajen raba bidiyon da aka ɗauka a wajen wata liyafar cin abincin dare. Sun fahimci buƙatar hanya mafi sauƙi don ɗorawa da rabawa har ma da damar kallon bidiyon ta yanar gizo.
A takaice ga wasu mahimman bayanai da abubuwan da suka faru a tarihin YouTube:
• Kafawa: An kafa dandalin YouTube a hukumance a wani waje a Menlo Park, California, ranar Fabrairu 14, 2005.
• Bidiyon farko da aka ɗora: Bidiyo na farko da aka fara wallafawa a dandalin shi ne mai take “Me at the zoo,” Jawed Karim ne ya saka shi ranar 23 ga Afrilu, 2005. Har yanzu wannan bidiyon yana nan a kan YouTube kuma ya nuna farkon yadda dandalin yake.
• Bunƙasa: YouTube cikin sauri ya sami shahara saboda mu’amala mai amfani da shi da kuma ba da damar kowa ya ɗora tare da raba bidiyo. Wannan dandali ya zama matattarar abubuwa dangin kallo kamar hoto ko bidiyo mai zagaya yanar gizo da sauri.
• Mallakin Google: Google ya sayi YouTube a kan dalar Amurka biliyan 1.65 a hannun jari. Sayen ya taimaka wa YouTube faɗaɗa kayan aikinsa da sauran abubuwa da ke cikinsa.
• Partnership Program: YouTube ya ƙaddamar da Partnership Program, wanda kan ba wa masu ƙirƙirar bidiyo damar samun kuɗaɗen shiga daga tallace-tallacen da aka haska a kan bidiyonsu. Wannan ya nuna YouTube a matsayin dandamali da mutane kan ci moriyar abubuwan da suke wallafawa.
• 1080p HD Bidiyo: YouTube ya ƙaddamar da goyon bayansa ga bidiyoyin da ke kan tsarin 1080p masu inganci, wato High Definition (HD), yana ƙara ingancin bidiyoyi a kan dandamalin.
• Shekarun 2020: Youtube ya ci gaba da bunƙasa, ya ƙaddamar da sabbin bangarori kamar Shorts (dandalin bidiyo gajere), ya faɗaɗa ayyukan kiɗansa, da daidaitawa da canja yanayin ƙirƙirar bidiyo na yanar gizo kai tsaye.
YouTube ya taka muhimmiyar rawa a tsarin dimokuradiyya ga kafofin watsa labarai, ya ba wa mutane da ƙungiyoyi damar su raba abubuwan da suke cikin dandalin tare da mabiya a duk fadin duniya.
Siffofin Youtube da ayyuka
YouTube yana da siffofi da ayyuka iri-iri don masu ƙirƙira da masu kallo. Ga wasu mahimman siffofin YouTube:
Uploading & sharing
Mutane za su iya ɗora bidiyo zuwa dandamalin, su sa su isa ga mabiyan a duk fadin duniya. Bidiyoyin na iya zama na kowa da kowa ko na sirri ko kuma a ɓoye su gabaɗaya, suna ba da damar ganuwa daban-daban.
Channels
Masu ƙirƙirar bidiyoyi na iya ƙirƙirar tashoshinsu don tsarawa da nuna bidiyonsu. Masu kallo za su iya biyan kuɗi zuwa tashoshi don ci gaba da samun sabbin bidiyoyi daga tashoshin.
YouTube for kids
Sigar dandali ne da aka kera musamman don yara ƙanana, yana nuna abubuwan da suka dace da shekaru da kulawar iyaye.
Accessibility Features
YouTube yana da ɓangare kamar rubutun kalmomi da kwafar bidiyo ta tsarin atomatik don sa abubuwa su fi dacewa da mutane masu matsalar ji ko waɗanda suka fi son rubutaccen bidiyo.
Waɗannan siffofi suna ba da gudummawa ga bunƙasar YouTube a matsayin dandamali don amfanin yau da kullum wajen ƙirƙirar bidiyo, sun mayar da shi mai matukar muhimmanci a intanet ta fuskar abin da ya shafi bidiyo.
Manufar Youtube
YouTube yana da tsare-tsare da ƙa’idojin da ake tsammanin masu ƙirƙirar bidiyo da sauran mutane masu hulɗa da dandalin su bi. An tsara waɗannan manufofin don tabbatar da aminci da jin daɗi ga kowa da kowa a kan dandamali. Wasu mahimman manufofin YouTube sun haɗa da:
Community guidelines
Ƙa’idoji ne na YouTube da ke zayyana abin da ake sawa da kuma waɗanda ba a yarda da su a kan dandamali ba. Wannan ya haɗa da manufofi a kan kalaman ƙiyayya, cin zarafi, tsiraici da batsa, abubuwa masu cutarwa ko haɗari, da sauran su. Keta waɗannan ƙa’idojin na iya haifar da cire bidiyo ko dakatar da asusu.
Haƙƙin mallaka
YouTube yana da tsauraran manufofi game da keta dokar haƙƙin mallaka. Kada mutane su ɗora bidiyoyin da ba su mallaka ba ko samun izinin amfani da su. Dandalin yana ba da kayan aiki don masu haƙƙin mallaka su sarrafa tare da kare abubuwansu, kamar tsarin ID na bidiyo.
Manufofin samun kuɗi
YouTube yana da ƙayyadaddun ƙa’idoji don mutane waɗanda ke son samun kuɗin shiga a cikin tsarin Abokin Hulɗa na YouTube. Wannan ya haɗa da buƙatun cancanta, bin ƙa’idojin bidiyoyin da abubuwan abokan hulda masu tallace-tallace, da bin ka’idojin samun kuɗi na YouTube.
Tsaro ga yara
YouTube yana da tsare-tsare don kare ƙananan yara. Bidiyoyin da ke jefa yara cikin haɗari, yana ƙarfafa kauce wa ayyuka masu haɗari da suka shafi yara ƙanana, ko cin zarafinsu ta kowace hanya an hana daƙile wannan.
Cin zarafi ta intanet
YouTube bai yarda da tsangwama ko cin zarafi ko barazana ba. Wannan ya haɗa da bidiyoyi waɗanda ke kai wa mutane hari bisa dalilai kamar banbancin launin fata ko jinsi ko yanayin jima’i ko wasu halaye masu kariya.
Kwaikwaya (impersonation)
Ba a yarda mutane su kwaikwayi wasu a kan YouTube ba. Wannan ya haɗa da ƙirƙirar asusu ko bidiyo wanda aka ƙera don yaudarar masu kallo su yi tunanin wani ne ya ƙirƙira shi.
Bidiyon cutarwa ko mai haɗari
YouTube ya haramta bidiyon da ke bayyana tashin hankali ko cutar da kai ko wasu ayyuka masu haɗari. Wannan ya haɗa da abubuwa waɗanda ke ƙarfafa yin amfani da abubuwan da aka ƙayyade cewa ba daidai ba ne.
Tasirin YouTube a yau
YouTube ya yi tasiri sosai ga tsare-tsare na yanzu ta hanyoyi daban-daban, yana da tasiri ga yadda mutane ke amfani da bayanai, nishadantar da kansu, da haɗin gwiwa tare da wasu. Ga wasu fitattun tasiran YouTube a yanzu:
Digital content consumption
YouTube ya zama tushen amfani da kayan dijital don tsara bidiyoyi a yanzu. Kama daga bidiyoyi na ilimi, nishaɗi, ko labarai, mutane sun juya zuwa YouTube don tsara bidiyo masu yawa kuma masu nagarta.
Media creation and influencer culture
YouTube ya haifar da sabon ƙarni na masu ƙirƙirar bidiyo mai tasiri. Mutane da ƙungiyoyi na iya gina ƙwaƙƙwaran bidiyo na yanar gizo, kuma mai tasiri a fannoni kamar wasanni ko salon rayuwa, da sauran su.
Democratization of media
YouTube ya ƙaddamar da damar ƙirƙira da rarraba kafofin watsa labarai. Duk wanda ke da tsarin intanet zai iya ƙirƙira da raba bidiyo, yana kauda shingen da yana mutane shigowa cikin masana’antar watsa labarai.
Learning and skill development
YouTube yana aiki a matsayin dandamali mai mahimmanci na ilimi. Masu amfani za su iya samun bidiyoyi na koyarwa, da tashoshi na ilimantarwa da ke bayyana ɗimbin batutuwa, suna ba da gudummawa ga koyo na kai-da-kai.
Entertainment and trends
YouTube ya taka muhimmiyar rawa wajen tsara abubuwan nishadantarwa da al’adu. Bidiyoyi na hoto, ƙalubale, da memes galibi suna samo asali ne a kan dandamali, suna tasiri ga al’ada ta yau da kullun.
Global connectivity
YouTube yana haɗa mutane a duk duniya, yana ba wa masu amfani damar bincika abubuwa daga al’adu, harsuna, da ra’ayoyi daban-daban. Wannan ya ba da gudummawa ga ƙarin haɗin kai a duniya da haɓaka fahimtar al’adu.
Career opportunities
YouTube ya ƙirƙiri sabbin damarmakin aiki, tare da masu ƙirƙirar bidiyo suna samun kuɗin shiga ta tallace-tallace, tallafi, da kayayyaki. Haka nan ya haifar da bullar sana’o’i a cikin samar da bidiyo da sarrafa kafofin watsa labarun.
Changes in advertising
Yanayin talla ya samo asali tare da haɓakar YouTube. Mutane suna yin amfani da dandamali don isa ga ɗimbin masu sauraro daban-daban ta hanyar tallace-tallace da aka yi niyya, tallafi, da haɗin gwiwa tare da masu ƙirƙirar bidiyoyi.
Dabarun Crowdfunding
Wasu masu ƙirƙirar bidiyo suna amfani da dandamali na tara kuɗi na waje kamar Patreon ko Ko-fi don karɓar tallafin kuɗi kai tsaye daga masu sauraron su. Yawancin lokaci suna ba da keɓaɓɓun abubuwa ko fa’idoji ga magoya bayansu.
Manazarta
Digital Unite. (n.d.). What is YouTube?
SocialBee. (2024, June 5). What is YouTube? – SocialBee.
Volle, A. (2024, October 7). Streaming media | Definition, History, & Facts. Encyclopedia Britannica.
javatpoint. (n.d.). What is YouTube –