Skip to content

Cututtuka

Kaciyar mata

Kaciyar mata (Female Genital Mutilation – FGM) wata tsohuwar al’ada ce da ake gudanarwa a wasu al’ummomi musamman a ƙasashen Afirka, Gabas ta Tsakiya da… Read More »Kaciyar mata

SmartBra

SmartBra wata sabuwar na’urar zamani ce da ke cikin jerin kayan smart wearable technology, wato na’urorin da ake sakawa a jiki domin lura da lafiyar… Read More »SmartBra

Nanoknife

NanoKnife wata na’ura ce ta zamani da aka ƙera domin kashe ƙwayoyin cutar daji (cancer cells) ta hanyar amfani da makamashin lantarki mai ƙarfi (high-voltage… Read More »Nanoknife

Cutis Laxa

Cutis Laxa wata lalura ce ta fata mai matuƙar wuya da ba kasafai ake samunta ba. Cutar tana faruwa ne sakamakon lalacewar sinadarin elastin da… Read More »Cutis Laxa

Rotavirus

Rotavirus wata ƙwayar cuta ce mai ɗauke da RNA daga dangin Reoviridae wadda ke haddasa gudawa mai tsanani da amai, musamman ga yara ƙanana. Wannan… Read More »Rotavirus

Rigakafi

Rigakafi wata muhimmiyar hanya ce ta kiwon lafiya da masana kimiyyar jiki da likitoci suka samar domin kare lafiyar ɗan’adam da dabbobi daga kamuwa da… Read More »Rigakafi

Norovirus

Norovirus wata ƙwayar cuta ce mai matuƙar saurin yaɗuwa wadda ke haddasa ciwon ciki da amai, wanda masana kimiyya ke kira da acute gastroenteritis. Ana… Read More »Norovirus

Trachoma

Trachoma wata cuta ce mai tsanani da ke kama idanu, wadda kuma ta samo asali ne daga ƙwayar cuta mai suna Chlamydia trachomatis. Tana daga… Read More »Trachoma

Rabies

Rabies wata cuta ce mai tsananin hatsari da ake samu daga ƙwayar cuta mai suna Rabies virus, wadda take daga cikin Lyssavirus a cikin dangin… Read More »Rabies

Calcium

Calcium wani muhimmin sinadari ne daga rukunin alkaline earth metals a jadawalin sinadarai, wanda yake da alamar Ca da lambar atomic 20. Shi ne sinadarin… Read More »Calcium

Cholera

Cholera na daga cikin manyan matsalolin lafiya da ke barazana ga al’umma a duniya, musamman a wuraren da babu isasshen ruwan sha mai tsafta, tsaftar… Read More »Cholera

Diphtheria

Diphtheria cuta ce mai saurin yaɗuwa wadda ake iya riga-kafinta, wadda bakteriya mai suna Corynebacterium diphtheriae ke haddasawa. Cutar na iya hallaka kashi 5 zuwa… Read More »Diphtheria

Tetanus

Cutar Tetanus, cuta ce mai hatsari da ke kama mutum ta hanyar kwayar cuta da ke shiga jiki daga raunuka, musamman idan raunukan suka ci… Read More »Tetanus

Cutar X

Cuta X (Virus X) suna ne da alama da Hukumar Lafiya ta Duniya ta bayar don wakiltar ƙwayar cutar da ke haifar da wata annoba… Read More »Cutar X

Makero

Makero cutar fata ce mai yaɗuwa wadda kwayoyin cuta dangin ‘Fungai’ suke haddasawa a fatar jiki ko a kai da sauransu. Wata ƙwayar cuta ce… Read More »Makero

Kurkunu

Cutar kurkunu wacce ake kira a Turance da Guinea worm ko Dracunculiasis, cuta ce da ba kasafai ake watsi da ita ba a yankuna masu… Read More »Kurkunu

Yoyon fitsari

Ciwon yoyon fitsari yana da alaƙa kai tsaye da ɗaya daga cikin manyan dalilan da ke haifar da mace-macen mata masu juna biyu, wato naƙuda… Read More »Yoyon fitsari

Zabiya

Zabiya wani yanayi ne na kwayoyin halitta da ba kasafai ba wanda ke haifar da raguwa ko rashin sinadarin melanin. Melanin wani sinadari ne mai… Read More »Zabiya

Tsargiya

Tsargiya cuta ce mai saurin yaɗuwar gaske kuma ta daɗe tana yaɗuwa ta hanyar ƙwayoyin da ke haddasa ta. Mutane suna kamuwa da cutar yayin… Read More »Tsargiya

Kansar kwakwalwa

Kansar ƙwaƙwalwa ko ciwon dajin ƙwaƙwalwa ciwo ne da ke samuwa sakamakon ci gaban yaɗuwa da bunƙasar ƙwayar cutar daji a cikin kwakwalwarka. Ƙwayoyin cutar… Read More »Kansar kwakwalwa

Ciwon ido

Ido gaɓa ce mai matuƙar muhimmanci a jikin halittu, masu hikimar zance suna cewa, ‘rashin ido mutuwar tsaye ce.’ Babu shakka wannan batu haka yake.… Read More »Ciwon ido

Gudawa

Gudawa na nufin samun sauyi ko yanayin sako-sako ko bahaya mai ruwa. Tana faruwa sosai a tsakanin yara da manya, kuma yawanci takan tafi da… Read More »Gudawa

Warin baki

Warin baki wani ne yanayi ne ko cuta da yake adabar mutane da dama, wanda wasu dalilai ne ka iya haifar da shi. Ko dai… Read More »Warin baki

Lagwada

Lagwada, cuta ce mai saurin yaɗuwa ta hanyar ƙwayar cutar varicella zoster (VZV). Tana haifar da ƙaiƙayi, kurji mai kumburi. Yawancin mutane suna warkewa a… Read More »Lagwada

Kansar huhu

Kansar huhu ciwo ne da ke faruwa a lokacin da cututtuka suka cika ma’adanar iska a cikin huhu wato (alveoli) haɗe da ruwa ko majina,… Read More »Kansar huhu

Kansar mahaifa

Ciwon daji na mahaifa wani nau’in ciwon daji ne wanda ke farawa a cikin ƙwayoyin halitta (cells) na cikin mahaifa. Mahaifa ita ce gaɓar da… Read More »Kansar mahaifa

Ciwon hanci

Hanci wani muhimmin gaɓa ce wadda ke taka muhimmiyar rawa a ayyukan jikin ɗana’dam kamar yin numfashi da tantance wari da kamshi. Akwai ƙarin ayyuka… Read More »Ciwon hanci

Shan-inna (polio)

Cutar shan-inna (wato Polio a turance) cuta ce da ke kama wani ɓangare na ƙwaƙwalwar ɗan’adam, tare da haifar da mutuwar wani sashe na jiki.… Read More »Shan-inna (polio)

Cutar laka

Cutar laka cuta ce mai haɗari da ta ƙunshi lalacewar kowane ɓangare na ƙashin tsakiyar baya da jijiya, wanda ake kira da (spinal cord, a… Read More »Cutar laka

Taifot (typhoid)

Zazzabin typhoid cuta ce da ƙwayar cuta ta Salmonella Typhi (Salmonella Typhi) ke haifarwa. Tana cutar da ƙaramin hanji (gut) kuma tana haifar da zazzaɓi mai… Read More »Taifot (typhoid)

Zazzabin Lassa

Zazzabin Lassa cuta ce mai saurin yaduwa da ke haddasa zazzabi mai tsanani da zubar jini da mutuwar gaɓoɓi. Ƙwayar cutar Lassa ce ke haifar da… Read More »Zazzabin Lassa

Ciwon hakori

Ciwon haƙori ciwo ne daka iya haifar da rashin jin daɗi a kusa da haƙori, ko kuma abin da yake da dangantaka da haƙori. Sau… Read More »Ciwon hakori

Habo

Haɓo shi ne zubar jini daga ƙwayar halittar tissues a cikin hancin mutum. Wannan lamari ne na kowa kuma ba a cika damuwa ba. Haɓo… Read More »Habo

Ciwon kai

Ciwon kai wani ciwo ne da mutane da yawa suke yawaita fama da shi, shi wannan ciwo bai taƙaita ga jinsi ko matsayin shekaru ba,… Read More »Ciwon kai

Kyandar biri

Cutar ƙyandar biri wacce aka fi sani da Mpox (monkeypox) a turance, cuta ce mai yaɗuwa daga ƙwayar cutar da ke fita daga jikin birrai.… Read More »Kyandar biri

Farfadiya

Cutar farfaɗiya cuta ce ta jijiyoyi da ke shafar Kwakwalwa wacce ke rikita saitin jijiyoyin da cikin ƙwaƙwalwar. Wannan rikita saitin na iya bambanta ta fuskar… Read More »Farfadiya

Zazzabin RVF

Zazzaɓin Rift Valley (RVF) wani nau’in zazzaɓi ne mai haɗari da ke shafar dabbobi a matakin farko daga baya kuma yana shafar mutane. Sauro da… Read More »Zazzabin RVF

Cutar MERS

MERS na nufin (Middle East Respiratory Syndrome). Cuta ce ta numfashi ta kwayar cuta ta MERS coronavirus (MERS-CoV). An fara gano cutar ne a kasar… Read More »Cutar MERS

Kwashiorkor

Kwashiorkor tana ɗaya daga cikin manyan nau’ikan cutukan da ƙarancin sinadarin furotin (abinci mai gina jiki), ke haifarwa. Mutanen da ke da kwashiorkor suna da… Read More »Kwashiorkor

Karancin abinci

Ƙaranci abinci shi ne rashin samun abinci mai gina jiki ko rashin daidaituwa tsakanin sinadaran gina jiki da jikin ɗan’adam ke buƙatar aiki da su… Read More »Karancin abinci

Cutar Kyanda

Ƙyanda cuta ce da ke haifar da zazzaɓi da ƙuraje. Tana da saurin yaduwa kuma tana yaduwa ta iska lokacin da mai cutar kyanda ke… Read More »Cutar Kyanda

Tarin Fuka (TB)

Tarin fuka (TB), cuta ce ta ƙwayar cutar da tarin fuka na Mycobacterium ke haifarwa wanda galibi tana shafar huhu amma kuma tana iya shafar… Read More »Tarin Fuka (TB)

Cutar Zika

Zika cuta ce da wani nau’in sauro mai ɗauke da ƙwayar cutar ke yaɗawa, ciki har da nau’in Aedes aegypti da Aedes albopictus, wadanda ake… Read More »Cutar Zika

Sankarau

Cutar sankarau cuta ce mai tsanani da ke faruwa a lokacin da ƙwayoyin kariya (meninges) da ke kewaye da kwakwalwa da kashin baya suka yi… Read More »Sankarau

Kiba

Ƙiba ciwo ne mai kisa, hukumar lafiya ta duniya wato WHO ta nuna cewa kowace shekara mutane fiye da million huɗu suna mutuwa sakamakon ciwon… Read More »Kiba

Ebola

Cutar Ebola na ɗaya daga cikin manya-manyan cututtuka da suka addabi al’ummar wannan zamani. Ƙwayoyin cutar na Ebola (EVD) ko Cutar zazzaɓin jini ta Ebola… Read More »Ebola

Cutar kansa

Ciwon kansa (Cancer disease) Cancer wani ciwo ne mai haɗarin gaske, wanda duk wanda ya kama da wuya ya bar shi da ransa. Saboda gurɓatattun… Read More »Cutar kansa

Cutar sikila

Ma’anar cutar sikila Cutar sikila tana nufin mutum yana ɗauke da sinadaran haemoglobin guda biyu marasa kyau (ba lafiyayyu ba) a jikinsa. Ma’ana dai ya… Read More »Cutar sikila

Hawan jini

Cutar hawan jini dai wata cuta ce da ta zama annoba cikin al’umma kula da yadda ta yawaita da kuma illolinta ga rayuwa wadda ya… Read More »Hawan jini

Warin hammata

Wari, musamman na hammata, ɗaya ne daga cikin matsalolin da suka shafi lafiyar jiki da mu’amalar yau da kullum. Sannan wari na iya hana mutum… Read More »Warin hammata

You cannot copy content of this page

×